Robots.txt nedir? sorusunun cevabı web sitelerinin dünyası için oldukça önemlidir. Bu küçük metin dosyası, sitenizin hangi bölümlerinin arama motorları tarafından taranabileceğini veya taranmayacağını belirlemenize olanak tanır. Bir nevi ‘trafik polisi’ gibi çalışan robots.txt, arama motorlarının site içindeki yol haritasını çizer. Bu giriş yazısında, robots.txt dosyasının temel işlevlerine ve internet siteleri için neden bu kadar mühim olduğuna dair bir ön izleme yapacağız. Detaylı bilgiler ise alt başlıklarımızda sizleri bekliyor olacak.
Robots.txt Nedir?
Robots.txt, web siteleri için hayati bir rol oynayan basit bir metin dosyasıdır. Bu dosya, arama motoru robotlarının site içerisinde hangi sayfaları tarayıp hangilerini tarayamayacağını belirten direktifler içerir. Robots.txt dosyası, site yöneticilerine, özellikle özel bilgilerin yer aldığı veya arama sonuçlarında yer almasını istemedikleri sayfalarda kontrol sağlar.
Arama motorları, bir web sitesini ziyaret ettiğinde ilk olarak robots.txt dosyasına başvurur ve burada belirtilen kurallara genellikle uyar. Örneğin, “Disallow: /private” satırı, “private” dizinine tarama yapılmasını engeller. Ancak, robots.txt dosyasının direktifleri zorlayıcı değildir ve bazı durumlarda arama motorları, özellikle diğer sitelerden yapılan bağlantılar aracılığıyla yasaklanmış sayfalara erişebilir.
SEO açısından bakıldığında, robots.txt dosyasının doğru şekilde kullanılması, arama motorlarının sitenin istenmeyen kısımlarını tarayarak zaman kaybetmesini önler ve daha değerli içeriklere odaklanmasını sağlar. Yanlış yapılandırılmış bir robots.txt dosyası, önemli sayfaların indekslenmesini engelleyerek SEO performansına zarar verebilir. Öte yandan, doğru kullanımıyla, sadece istenen içeriklerin arama motorları tarafından keşfedilmesine olanak tanır ve site performansını optimize eder.
Robots.txt Dosyası Neden Önemlidir?
Robots.txt dosyası, web siteleri için stratejik bir öneme sahiptir çünkü arama motoru robotlarının siteyi nasıl tarayacağını ve hangi sayfalara erişim sağlayacağını yönlendirir. Bu dosya, sitenin en üst dizininde yer alır ve siteye gelen robotların ilk kontrol ettiği dosyadır. İçerdiği direktifler sayesinde, site sahipleri hangi URL’lerin tarama dışı bırakılacağını belirleyebilir. Bu, özellikle hassas verilerin veya henüz geliştirme aşamasında olan içeriklerin korunması için kritik olabilir.
Yanlış bir komutun robots.txt dosyasına eklenmesi, o bölümün arama motorları tarafından yanlışlıkla göz ardı edilmesine yol açabilir. Bu durum, site içeriğinin arama sonuçlarında doğru şekilde yer almamasına ve olası trafik kayıplarına neden olabilir. Bu nedenle, robots.txt dosyasındaki her bir direktifin doğru ve güncel olduğundan emin olmak büyük önem taşır.
Ayrıca, arama motorları bir siteyi ziyaret ettiklerinde genellikle robots.txt dosyasını önbelleğe alır ve bu önbellek genellikle 24 saat sonra yenilenir. Bu, yapılan herhangi bir değişikliğin etkilerinin hemen görülmemesi anlamına gelir. Özellikle e-ticaret siteleri gibi yoğun trafik alan sitelerde, robots.txt dosyası tarama bütçesinin etkin bir şekilde yönetilmesi için kullanılabilir. Böylece arama motoru botları, daha az önemli sayfalara zaman harcamak yerine ana sayfaları ve ürün listeleme sayfalarını daha verimli bir şekilde tarayabilir. Bu doğru yönetim, sitenin SEO performansını doğrudan etkileyebilir.
Robots.txt Dosyası Nerededir?
Robots.txt dosyası, herhangi bir web sitesinin ana kök dizininde yer alır ve arama motoru botlarının ilk ziyaret ettiği yerdir. Bu dosya, düz metin formatında olup, genellikle sunucunun en üst seviyesinde şifresiz ve erişime açık olarak bulunur, böylece tüm kullanıcılar ve botlar tarafından kolayca görüntülenebilir. Robots.txt dosyasını görüntülemek isteyenler, sadece web tarayıcılarının adres çubuğuna web sitesinin adını takip eden “/robots.txt” ekleyerek bu dosyaya ulaşabilirler. Örneğin, “example.com/robots.txt” adresi üzerinden erişim sağlanabilir. Bu yapılandırma, robots.txt dosyasının kolaylıkla bulunmasını ve uygun şekilde işlev görmesini sağlar.
İnternet Sitemiz İçin Robots.txt Dosyasını Nasıl Oluşturabiliriz?
İnternet siteniz için bir robots.txt dosyası oluşturmak oldukça basittir.
- Metin Düzenleyici Açın: Bilgisayarınızda herhangi bir basit metin düzenleyici program (Notepad, Sublime Text, vs.) açın.
2. Direktifleri Yazın: Dosyaya, arama motorlarının sitenizin hangi bölümlerini tarayıp tarayamayacağını belirten direktifler yazın. Örneğin, tüm botların bir dizini taramasını engellemek için User-agent: * ve Disallow: /ozel-dizin/ satırlarını ekleyin. Yalnızca Googlebot’un bir dizini taramasını engellemek istiyorsanız, User-agent: Googlebot ve Disallow: /gizli-bolum/ kullanın.
3. Dosyayı Kaydedin: Yazdığınız metni robots.txt olarak kaydedin. Dosya adının doğru olduğundan emin olun.
4. Dosyayı Web Sunucunuza Yükleyin: Oluşturduğunuz robots.txt dosyasını web sitenizin kök dizinine yükleyin. Bu işlem genellikle FTP, cPanel gibi dosya yönetim araçları veya hosting sağlayıcınızın kontrol paneli üzerinden yapılır.
5. Dosyayı Test Edin: Dosyanın doğru çalıştığından emin olmak için tarayıcınızda www.yoursite.com/robots.txt adresini ziyaret ederek dosyanın erişilebilir olduğunu kontrol edin.
6. Hataları Düzeltin: Eğer dosyayı yanlışlıkla yanlış bir dizine yüklediyseniz veya içeriğinde hata fark ederseniz, düzenlemeleri metin düzenleyicinizde yapın ve dosyayı tekrar yükleyin.
User-Agent Komutu Nedir ve Ne Demektir?
User-Agent komutu, robots.txt dosyasında yer alan ve web sitelerini ziyaret edecek olan botlardan hangileri için hangi komutların geçerli olduğunu belirlemeye yarayan bir direktiftir. Web sitelerine erişim sağlamak isteyen her bot veya tarayıcı, HTTP istek başlığında “User-Agent” adı verilen bir kimlik bilgisi gönderir. Bu kimlik bilgisi, o anki isteği yapan cihaz veya yazılım hakkında bilgi içerir ve web sitesinin sahibine, siteye kimin erişmeye çalıştığını gösterir.
User-Agent komutunun kullanılması, site sahiplerine, belirli botların sitenin belli bölümlerine erişimini kısıtlama yetkisi verir. Örneğin, bir site sahibi tüm botlara sitenin ana bölümlerine erişim izni verebilirken, sadece belirli bir botun belirli bir sayfayı ziyaret etmesini yasaklayabilir. Bu, çeşitli sebeplerle yapılabilir; örneğin, özel içeriğin korunması veya gereksiz trafikten kaçınmak.
İnternet üzerinde yüzlerce farklı arama motoru botu bulunmaktadır. Bunlar arasında Googlebot, Bingbot, Yahoo! Slurp ve Yandexbot gibi popüler arama motorlarına ait botlar yer alır. Her biri, internet üzerindeki bilgileri indekslemek ve kullanıcılara sunmak için farklı web sayfalarını tarar.
User-Agent direktifleri yazılırken, kullanım sırası önemlidir. Eğer bir web sitesi sahibi, tüm botlara genel erişim izni vermek istiyor ancak belirli bir botun belirli bir bölüme erişimini kısıtlamak istiyorsa, önce genel izin verilir, ardından istisnalar belirtilir. Örneğin, tüm botların bir siteye erişmesine izin verilirken, sadece Googlebot’un siteye iş başvurusu bölümünden erişiminin engellenmesi sağlanabilir.
Ayrıca, User-Agent bilgileri web sitelerinin trafik analizlerinde de kullanılır. Bu bilgiler sayesinde, site sahipleri ve SEO uzmanları, gerçek kullanıcı trafiğini bot trafiğinden ayırabilir, böylece daha doğru veri analizleri yapabilirler. Bu analizler, web sitesinin performansını artırmak ve kullanıcı deneyimini iyileştirmek için önemli bilgiler sağlar.
Kısacası, User-Agent komutu, web sitesi yöneticilerine, sitelerine kimlerin erişebileceğini ve hangi bölümlerin taranabileceğini kontrol etme gücü verir. Bu, hem site güvenliği hem de içerik yönetimi açısından büyük bir avantaj sağlar.
Allow ve Disallow Komutu Nedir?
Robots.txt dosyası, web sitenizin hangi kısımlarının arama motoru botları tarafından tarama yapılabileceğini ve hangi kısımlarının yapılamayacağını belirlemenize olanak tanır. Bu dosyada kullanılan “Allow:” komutu, belirli sayfa veya dizinlerin botlar tarafından taranmasına izin verdiğinizi belirtir. Eğer “Disallow:” komutu kullanılmamışsa, varsayılan olarak tüm sayfalar taranabilir kabul edilir.
“Disallow:” komutu ise tam tersi bir işlev görür; arama motoru botlarının belirli bir URL veya sayfayı taramasını yasaklar. Bu komutlar sayesinde, botların sadece belirli içerikleri tarayarak tarama bütçelerini daha etkin kullanmaları sağlanır.
Örnek senaryolara bakacak olursak:
- Genel Erişim İzni: Eğer sitenizin tamamının taranmasını istiyorsanız, tüm user-agentlar için “Allow:/” komutunu kullanabilirsiniz. Bu komut, tüm dizin ve sayfaların taranabileceğini belirtir.
- Genel Erişim Engeli: Sitenizin hiçbir kısmının taranmasını istemiyorsanız, “Disallow:/” komutu ile tüm botların sitenize erişimini engelleyebilirsiniz. Bu, sitenizin tamamen gizli kalmasını sağlar.
- Seçici Erişim Kontrolü: Belirli bir sayfanın taranmamasını istiyor ancak bu sayfanın alt dizinlerinden bazılarının taranmasına izin vermek istiyorsanız, “Disallow:/x-sayfasi/” komutu ile X sayfasının taranmasını engelleyip, “Allow:/x-sayfasi/y-sayfasi” ile Y sayfasının taranmasına izin verebilirsiniz.
Bu komutlar, sitenizin arama motorları tarafından nasıl taranacağını detaylı bir şekilde yönetmenize olanak tanır ve böylece sitenizin çevrimiçi görünürlüğünü daha etkin bir şekilde kontrol etmenizi sağlar.
